METODA PODZIELONEJ PŁATNOŚCI – ISTOTNE ZMIANY OD 1 LISTOPADA 2019

1.Co to jest metoda podzielonej płatności i kiedy obowiązkowo ją zastosować?
Zgodnie z artykułem 108a ust.2 ustawy o VAT zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że zapłata:
-kwoty odpowiadającej całości lub części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT oraz
– całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności zostaną objęte faktury spełniające łącznie dwa z poniższych warunków:

– transakcja równa lub większa niż 15 000zł

– nabycie towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, m.in. wyroby stalowe, elektronika, złom i odpady, surowce wtórne, części samochodowe i motocyklowe, akumulatory, paliwa napędowe, usługi budowlane

2. Jak wystawiać faktury zgodnie z metodą podzielonej płatności?
Faktura, która musi być zawarta na zasadach MPP, powinna zawierać napis: MECHANIZM PODZIELONEJ PŁATNOŚCI. Inne sformułowania, np. podzielona płatność, split payment lub brak tego zapisu powodują wadliwość faktury. Będzie wymagała ona ze strony sprzedawcy wystawienia faktury korygującej lub ze strony nabywcy noty korygującej. Pozostałe elementy faktury są identyczne jak przy standardowej fakturze. Nawet jeżeli faktura zawiera kilka pozycji i tylko część dotyczy metody podzielonej płatności (towary, usł. z załącznika nr 15) to cała faktura na kwotę równą lub wyższą niż 15 tys. zł. powinna być wystawiona zgodnie z tą metodą. Płatności można wtedy rozdzielić – szczegóły w punkcie 4.

3. Nabycie towarów przez podatnika zwolnionego z VAT lub osobę nieprowadzącą działalności
Jeżeli podatnik zwolniony z VAT otrzyma fakturę oznaczoną „mechanizmem podzielonej płatności” to będzie zobligowany do uregulowania należności zgodnie z tą metodą. Dotyczy to faktur na kwoty wyższe i równe 15 tys. zł. Podatnicy chcący dokonać takiej płatności będą musieli posiadać lub założyć firmowy rachunek bankowy lub rachunek w SKOK, ponieważ tylko do firmowych rachunków rozliczeniowych bank otwiera rachunek VAT, z którego jest możliwe dokonanie płatności wg MPP.
Osoby nieprowadzące działalności gospodarczej nie są zobligowane do zakładania rachunku bankowego, więc nie będzie dotyczył ich mechanizm podzielonej płatności. Również podatnicy VAT regulujący należności wobec osób prywatnych, np. dokonujący skupu złomu od osób fizycznych, nie będą zobligowani do stosowania MPP.

4. Jak opłacać faktury w mechanizmie podzielonej płatności?
• Komunikat przelewu
Podatnik wypełniając komunikat przelewu w złotych polskich podaje tam dwie kwoty: kwotę wartości sprzedaży brutto oraz kwotę podatku. Bank dalej sam dokonuje rozliczenia i przelania odpowiednich kwot na właściwe konta, tj. kwoty podatku na rachunek VAT sprzedawcy oraz pozostałej kwoty na jego rachunek rozliczeniowy. W komunikacie przelewu należy wskazać numer faktury za którą dokonujemy płatności.

• Opłacenie większej ilości faktur od jednego dostawcy
Ustawodawca przewiduje taką możliwość od 1 listopada 2019r. Wówczas w komunikacie przelewu zmienią się dane. Nie wskazuje się wtedy numeru faktury, tylko okres za jaki dokonuje się płatności. Okres za jaki można będzie dokonać takiej płatności nie będzie mógł być krótszy niż jeden dzień i dłuższy niż jeden miesiąc. Ważne! Przy płatności zbiorczej podatnik będzie miał obowiązek zapłaty należności z wszystkich faktur otrzymanych od danego wystawcy w danym okresie, bez względu na to czy wszystkie faktury będą wystawione zgodnie z MPP!

• Opłacanie faktur mieszanych (część pozycji wg MPP, część nie dotyczy MPP)
Przykład: faktura na 18 000 zł brutto, 5 pozycji na fakturze, tylko jedna dotyczy metody podzielonej płatności (towary z załącznika 15 do ust. VAT o wartości 1000zł, kwota VAT do tej pozycji 230zł).
Rozwiązanie: Cała faktura jest oznaczona MPP, ponieważ jest na niej pozycja towarów z zał. 15 do ust. o VAT i cała kwota faktury przekracza 15 000zł. Podatnik może dokonać płatności wg MPP za jedną pozycję 1000 zł, kwota podatku na rachunek VAT 230zł, a resztę należności może przelać bezpośrednio na konto sprzedawcy nie uwzględniając MPP.
Podatnik jest zobowiązany dokonać płatności za fakturę mieszaną wg MPP tylko za pozycje, które są wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Resztę należności podatnik może uregulować bezpośrednio na konto sprzedawcy, ale może też dobrowolnie opłacić całość faktury zgodnie z MPP. W praktyce, prawdopodobnie korzystniej będzie wystrzegać się wystawiana faktur mieszanych.

• Potrącenia (kompensata należności) a MPP
W przypadku dokonania potrącenia (uregulowania należności w drodze kompensaty) przepisów o MPP nie stosuje się w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane. Przepisów nie stosuje się przede wszystkim dlatego, że nie ma wówczas faktycznej płatności.

• Opłacenie faktur walutowych
Urząd skarbowy jest zainteresowany płatnością z tytułu podatku VAT. Jeżeli podatnikowi zależy aby dokonać płatności w walucie, to wg indywidualnych interpretacji można dokonać takiej płatności w następujący sposób: z firmowego rachunku PLN wysyłamy płatność tylko na kwotę podatku VAT na rachunek VAT odbiorcy wskazując nr faktury w komunikacie przelewu. Natomiast płatności kwoty netto dokonujemy z rachunku walutowego. Kwota netto pozostaje poza zainteresowaniem urzędów skarbowych.

• Obowiązek posiadania kont firmowych przez podatników polskich i zagranicznych
Wg indywidualnych interpretacji polski podatnik, który otrzyma fakturę oznaczoną MPP będzie miał obowiązek opłacenia jej z konta firmowego w mechanizmie podzielonej płatności, bowiem tylko do takich kont banki (SKOKI) otwierają rachunki VAT, za pomocą których dokonuje się tych płatności.
Podmiot zagraniczny zarejestrowany do celów podatku VAT w Polsce, będzie zobligowany do wystawiania faktur zgodnie z MPP (towary z zał. nr 15 ust o VAT i faktury równe i większe od 15 tys. zł.) oraz do ich opłacania zgodnie z MPP. Będzie zatem musiał otworzyć rachunek bankowy w Polsce do dokonywania takich transakcji. Podatnik zagraniczny będzie mógł ubiegać się o zwrot kosztów prowadzenia tego rachunku.

• Nowe możliwości regulowania płatności w MPP
Od 1 listopada będzie można
– dokonać zbiorczej płatności jednym komunikatem przelewu,
-stosować MPP do zaliczek wnoszonych przed wystawieniem faktury (zamiast numeru faktury wpisuje się słowo „zaliczka”),
– przeznaczyć środki na rachunku VAT na zapłatę zobowiązań publicznoprawnych, czyli np. podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych, podatku akcyzowego, składek ZUS.

• Polecenie zapłaty z MPP
Automatyczne opłacanie faktur poprzez polecenie zapłaty może okazać się problematyczne. Banki raczej nie oferują możliwości obsługi poleceń zapłaty z opcją split payment, ponieważ wymagają one wypełnienia dodatkowych pól: numeru faktury lub kwoty podatku VAT. Mechanizm podzielonej płatności wymusi prawdopodobnie zmianę niektórych płatności.

• MPP a korzystanie z systemu Revolut lub Paysera
Systemy Paysera i Revolut to systemy wspomagające zarządzanie pieniędzmi. Są to systemy świadczące usługi niebankowe, operatorzy tych systemów nie są bankami. W związku z tym płatności w tych systemach nie spełniają warunków stawianych mechanizmowi podzielonej płatności. Zatem nie można dokonywać w ramach tych systemów płatności, dla których obowiązkowy jest split payment. Podatnik, który wykonał usługę, dla której zapłata w ramach MPP musi być dokonana, nie może wskazać tego rachunku, jako rachunku do płatności. Zgodnie z nowym art. 108e ustawy vat od listopada 2019 r. podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy vat, oraz podatnicy nabywający te towary lub usługi są obowiązani posiadać rachunek rozliczeniowy, o którym mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, lub imienny rachunek w SKOK otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, prowadzone w walucie polskiej. Rachunki prowadzone w ramach tych systemów nie są rachunkami bankowymi w rozumieniu przepisów ustawy Prawo bankowe. Zatem nie podlegają zgłoszeniu do US.

5. Zastąpienie odwrotnego obciążenia (reverse charge) przez mechanizm podzielonej płatności (MPP) i przepisy przejściowe.
W założeniu mechanizm podzielonej płatności ma zastąpić odwrócone obciążenie. Od 1 listopada 2019r. nastąpi uchylenie odwróconego obciążenia w obrocie krajowym. Przepisy odwróconego obciążenia pozostaną utrzymane tylko przy imporcie usług oraz przy dostawie w Polsce wykonanej przez podmiot zagraniczny. Ponieważ ustawodawca wprowadził limit kwotowy 15 tys. zł. to faktury na niższe kwoty, które wcześniej były realizowane w O.O. będą podlegały rozliczaniu na zasadach ogólnych. Nie będzie obowiązku ich realizacji w MPP, ale podatnik będzie miał takie prawo na zasadzie dobrowolności.

Przepisy przejściowe: Jeżeli dostawa towarów lub świadczenie usług podlegające pod odwrócone obciążenie nastąpi przed 1 listopada 2019 to należy ją rozliczyć na zasadach odwróconego obciążenia nawet jeżeli faktura została wystawiona po 31 października 2019r. Jeżeli faktura została wystawiona przed 1 listopada 2019r., a czynności dostawy dokonane po tej dacie, to także należy rozliczyć ją na zasadach odwróconego obciążenia.

6. Sankcje za źle wystawione i opłacone faktury.
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku z danej faktury lub 30% kwoty podatku przypadającego na dostawę towarów lub usług z załącznika nr 15 do ust. o VAT wykazanej na fakturze (w przypadku faktur mieszanych) za:
• fakturę wystawioną bez oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”.
UWAGA! Jeżeli w porę dostrzeżesz błąd i poinformujesz nabywcę, że powinien zrobić przelew w mechanizmie podzielonej płatności (nawet przed wystawieniem faktury korygującej), a on poprawnie dokona płatności to sprzedawca uniknie dodatkowego zobowiązania podatkowego,
• nie dokonanie płatności w MPP przez nabywcę, który ma taki obowiązek (nawet jeżeli na fakturze brakuje odpowiedniego zapisu MPP).
• Ponadto podatnik taki podlegać będzie karze grzywny do 720 stawek dziennych lub karze grzywny za wykroczenia skarbowe.
UWAGA! Nie można będzie również ustalić sankcji w wysokości 30% kwoty podatku z danej faktury wobec podatnika, który nie dokona płatności w systemie podzielonej płatności, a do czego był zobowiązany, jeżeli sprzedawca rozliczy prawidłowo całą kwotę podatku wynikającą z faktury. Należy tu zaznaczyć, że nabywca nie będzie mógł polegać na informacjach od sprzedawcy że ten prawidłowo rozliczy podatek.
Nabywca zobowiązany będzie do samodzielnego analizowania, jakie towary/usługi nabył i jak powinien dokonać za nie płatności.

7. Odpowiedzialność solidarna nabywcy za zaległości podatkowe dostawcy.
Podatnik (na rzecz którego zostanie dokonana dostawa towarów lub usług, o których mowa w zał. 15 do ust. o VAT) który wiedział lub miał uzasadnione podstawy przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego będzie odpowiadał solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe, w części przypadającej na dostawę dokonaną na jego rzecz.

Wyjątkiem do stosowania solidarnej odpowiedzialności będzie:
• nabycie towarów z załącznika 15 do ust. o VAT na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, a także jeżeli dostawy tych towarów dokonuje płatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych.
• Powstanie zaległości, które nie wiąże się z uczestnictwem podmiotu dokonującego dostawy towarów w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej
• Nabycie towarów udokumentowane fakturą w kwocie należności poniżej 15 tys. zł
• Dokonanie zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności

Warto pamiętać, że jeżeli nabywca ureguluje należność z zastosowaniem dobrowolnego MPP, uniknie solidarnej odpowiedzialności oraz nie będzie narażony na sankcje ze strony urzędu skarbowego lub urzędu celno – skarbowego.